Kontynuujemy temat wyciągania ostatnich i pierwszych wierszy po warunku z porady 307. Tym razem napiszemy formuły, które pozwolą nam wyciągnąć interesujące nas dane.
Zaczniemy od formuły, która jest dla mnie klasycznym podejściem w podobnych sytuacjach – w funkcji JEŻELI będziemy sprawdzać dwa interesujące nas warunki – dla dnia i firmy, czyli porównujemy całe kolumny danych do konkretnych wartości. Ponieważ musimy sprawdzić 2 kolumny, dlatego wykonujemy na wynikach operacji porównań mnożenie (pamiętając o kolejności działań dokładamy nawiasy). Jeśli warunki są spełnione to chcemy mieć wartość z kolumny liczba porządkowa, jeśli nie to chcemy domyślną wartość FAŁSZ, więc nic nie wpisujemy:
=JEŻELI((tNotowania[Data]=G2)*(tNotowania[Firma]=H2);tNotowania2[L.p])
rys. 1 – Formuła sprawdzająca warunki
W formułach korzystamy z tego, że zakres danych jest zamieniony na tabelę Excela (tNotowania) oraz, że mamy kolumnę z liczbą porządkową. Jeśli nie mielibyśmy kolumny z liczbą porządkową musielibyśmy ją stworzyć w formule – odwołanie tNotowania2[L.p] musielibyśmy zamienić na formułę:
WIERSZ(tNotowania[Data])-WIERSZ(B1)
Tak stworzona funkcja JEŻELI zwraca tablicę z numerami porządkowymi, gdzie warunki były spełnione i wartościami FAŁSZ tam, gdzie nie były one spełnione:
{1;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;5;FAŁSZ;7;FAŁSZ;9;10;11;FAŁSZ;13;FAŁSZ;15;FAŁSZ;17;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ;FAŁSZ}
Z takiej tablicy wystarczy odpowiednio wyciągnąć minimalną i maksymalną wartość, żeby uzyskać pierwszy i ostatni numer wiersza, który spełnia nasze warunki:
=MIN(JEŻELI((tNotowania[Data]=G2)*(tNotowania[Firma]=H2);tNotowania[L.p]))
rys. 2 – Wyciąganie numeru pierwszego wiersza za pomocą funkcji MIN
Musimy pamiętać, że nasza formuła jest formuła tablicową, więc żeby zwracała prawidłowe wyniki musimy zatwierdzać ją za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl + Shift + Enter.
Jak wyciągnęliśmy numer wiersza, to wystarczy już tylko funkcja INDEKS, żeby pobrać wartość z kolumny Cena:
=INDEKS(tNotowania[Cena];MIN(JEŻELI((tNotowania[Data]=G2)*(tNotowania[Firma]=H2);tNotowania2[L.p])))
rys. 3 – Obliczone pierwsze i ostatnie ceny po warunku
Mamy już wynik, ale chce przedstawić jeszcze inny sposób na znalezienie ostatniego wiersza. Pierwszy raz poznałem tą sztuczkę od Billa Szysz(kowskiego). Wykorzystuje ona funkcję WYSZUKAJ i najważniejsze w niej jest to, że nie musimy formuły zatwierdzać jako formuły tablicowej.
Zanim zaczniemy pisać formułę, musimy sobie powiedzieć 2 ważne rzeczy na temat funkcji WYSZUKAJ – zawsze dokonuje dopasowania przybliżonego oraz nie zwraca uwagi na błędy w kolumnie w której szuka.
Dlatego będziemy szukać liczby 2 i kolumnę po której będziemy szukać stworzymy jako wynik podzielenia 1 przez wynik naszych porównań po kolumnach (pamiętając o kolejności operacji matematycznych). Wektorem (tablicą) wynikową będzie kolumna Cena:
=WYSZUKAJ(2;1/((tNotowania[Data]=G2)*(tNotowania[Firma]=H2));tNotowania[Cena])
rys. 4 – Wyszukiwanie ostatniego wiersza po warunku za pomocą funkcji WYSZUKAJ
Czemu nasza funkcja działa? Przypomnij sobie co robi funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO, gdy szukamy na zasadzie przybliżonej wartości, która jest większa od największej liczby jaką mamy w posortowanej kolumnie – zwraca ostatnią wartość. Analogicznie działa funkcja WYSZUKAJ – szuka 2 na liście 1 i błędów dzielenia przez zero:
{1;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;1;#DZIEL/0!;1;#DZIEL/0!;1;1;1;#DZIEL/0!;1;#DZIEL/0!;1;#DZIEL/0!;1;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!;#DZIEL/0!}
Tak właśnie wygląda nasz przeszukiwany wektor (kolumna). Jeśli oba warunki są spełnione to mamy dwie wartości PRAWDA. Dowolna operacja matematyczna (np.: dzielenie) zamienia je na 1, czyli 1/(1*1)=1. Ale jeśli warunek nie jest spełniony otrzymujemy wartość FAŁSZ, która przy operacjach matematycznych zamienia się na 0, czyli np.: 1/(1*0) = błąd dzielenia przez zero (#DZIEL/0!). Ponieważ funkcja WYSZUKAJ ignoruje błędy pozostają jej same 1, czyli szukając 2, przy przeszukiwaniu przybliżonym, będzie przeszukiwała po ‘posortowanej’ liście 1, czyli odnajdzie pozycję ostatniej 1, a tym samym zwróci korespondującą do niej wartość z kolumny Cena.
Przedstawimy jeszcze inny sposób na znalezienie pierwszego wiersza. Niestety funkcja WYSZUKAJ tu nie zadziała i będziemy musieli wykorzystać funkcję PODAJ.POZYCJĘ. Będziemy sprawdzać kilka warunków – muszą się zgadzać wartości w kilku kolumnach. Jednym ze sposobów na to jest scalanie szukanych wartości i scalanie kolumn. W ten sposób uzyskamy jedną scaloną wartość, której będziemy szukać w scalonej kolumnie – funkcja PODAJ.POZYCJĘ idealnie się do tego nadaje. Dokładamy jeszcze dopasowanie dokładne i udaje nam się odnaleźć pierwszy wiersz z szukaną wartością, bo dopasowanie dokładne zwraca pierwszą wartość/pierwszy wiersz jaki znajdzie od początku danych:
=PODAJ.POZYCJĘ(G2&H2;tNotowania[Data]&tNotowania[Firma];0)
rys. 5 – Odnalezione numery pierwszych wierszy za pomocą funkcji PODAJ.POZYCJĘ
Wystarczy jeszcze tylko dołożyć funkcję INDEKS po kolumnie z ceną i mamy wartości pierwszych cen.
=INDEKS(tNotowania[Cena];PODAJ.POZYCJĘ(G2&H2;tNotowania[Data]&tNotowania[Firma];0))
Pamiętaj są to formuły tablicowe i musisz je zatwierdzić za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl + Shift + Enter.
P.S. Po podejrzeniu (klawiszem F9) przykładowa szukana scalona wartość w funkcji PODAJ.POZYCJĘ będzie wyglądać tak:
"42738Acme"
Zamiast daty zobaczyć liczbę, ale nie przejmuj się, gdyż Excel bez problemu sobie z tym radzi, poza tym scalone ze sobą kolumny Data i Firma też mają w sobie liczby, które są odpowiednikiem dat:
{"42738Acme";"42738Małe Kucyki";"42738Puchatek i Przyjaciele";"42738Małe Kucyki";"42738Acme";"42738Małe Kucyki";"42738Acme";"42738Puchatek i Przyjaciele";"42738Acme";"42738Acme";"42738Acme";"42738Małe Kucyki";"42738Acme";"42738Puchatek i Przyjaciele";"42738Acme";"42738Małe Kucyki";"42738Acme";"42739Acme";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Małe Kucyki";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Acme";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Małe Kucyki";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Acme";"42739Acme";"42739Małe Kucyki";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Acme";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42739Acme";"42739Acme";"42739Puchatek i Przyjaciele";"42740Acme";"42740Puchatek i Przyjaciele";"42740Małe Kucyki";"42740Puchatek i Przyjaciele";"42740Puchatek i Przyjaciele";"42740Małe Kucyki";"42740Acme";"42740Małe Kucyki";"42740Acme";"42740Acme";"42740Acme";"42740Acme";"42740Małe Kucyki";"42740Acme";"42740Acme";"42740Małe Kucyki"}
Adam Kopeć
Miłośnik Excela
Microsoft MVP
